[Tóm tắt kiến thức quan trọng] Module 7: Technical Analysis

Các vấn đề cơ bản cần chú ý khi học Module 7 trong chương trình CFA level 1

 

1.1. Giải thích nguyên lý và các giả định của phân tích kỹ thuật.

Nguyên tắc cơ bản của phân tích kỹ thuật bao gồm:

• Giá cả là kết quả của sự tương quan cung cầu trong thời gian thực.

• Biến động giá trong quá khứ có thể được dùng để dự đoán giá trong tương lai với biểu đồ và các công cụ kỹ thuật khác.

Phân tích kỹ thuật (Technical analysis) là một phương pháp phân tích chứng khoán sử dụng giá và khối lượng giao dịch, thường được minh họa trên biểu đồ, để đưa ra các quyết định đầu tư.

3 nguyên tắc chính của phân tích kỹ thuật:

• Giá cả thị trường phản ánh tất cả thông tin đã được biết đến (bao gồm các yếu tố kinh tế, nội tại doanh nghiệp, và tâm lý nhà đầu tư).

• Giá cả thị trường thể hiện các xu hướng (trends) và xu hướng ngược (countertrends) trong một thời gian dài.

• Các mô hình giá (patterns) và chu kỳ giá (cycles) có xu hướng lặp đi lặp lại theo cách có thể dự đoán trước.

1.2. Mối quan hệ giữa phân tích kỹ thuật và tài chính hành vi.

Các nhà phân tích kỹ thuật tin rằng nhà đầu tư thường cư xử phi lý và theo cảm tính, họ có xu hướng hành xử giống nhau trong những hoàn cảnh tương tự. Điều này được phản ánh trong các mô hình giá (patterns) và xu hướng giá cả (trends), khiến chúng lặp đi lặp lại theo các chu kỳ nhất định. Vì thế thông qua tài chính hành vi, chúng ta có thể dùng các xu hướng (trends) và mô hình giá (patterns) để dự đoán chuyển động giá trong tương lai.

 

1.3. So sánh nguyên lý giữa phân tích kỹ thuật và phân tích cơ bản.

Phân tích kỹ thuật và phân tích cơ bản là 2 phương pháp phân tích chứng khoán đối lập nhau. Cụ thể:

↓

Kết hợp hiệu quả phân tích cơ bản và phân tích kỹ thuật đã mang lại thành công cho nhiều nhà đầu tư giàu kinh nghiệm trên thị trường.

 

1.4. Mô tả và giải thích các loại biểu đồ phân tích kỹ thuật.

Biểu đồ dạng đường (Line charts) là dạng biểu đồ đơn giản nhất, biểu diễn giá đóng cửa trong một khoảng thời gian nhất định bằng một đường liên tục.

Ứng dụng: Biểu đồ dạng đường có thể là công cụ hiệu quả nhất trong việc phân tích hành động giá vì nó phản ánh quyết định cuối cùng của các giao dịch trong thời gian đó.

Biểu đồ dạng then chắn (Bar chart) thể hiện 4 mức giá trên mỗi điểm dữ liệu, bao gồm giá mở cửa, giá đóng cửa, giá thấp nhất và giá cao nhất trong một khoảng thời gian nhất định.

Ứng dụng:

• Nhà phân tích sẽ ngay lập tức nắm bắt được bản chất của các giao dịch ngày hôm đó.

• Biểu đồ dạng then chắn (Bar chart) và biểu đồ hình nến (candlestick) có thể được dùng để phân tích dữ liệu giá trong khoản thời gian giao dịch ngắn hơn.

Biểu đồ hình nến (Candlestick chart) biểu diễn bốn giá như biểu đồ dạng then chắn, bao gồm giá mở cửa, giá đóng cửa, giá thấp nhất và giá cao nhất trong một khoảng thời gian nhất định. Giá mở cửa và giá đóng cửa được giới hạn bởi một hình chữ nhật được ví như thân nến. 

• Thân nến màu xanh (hoặc được tô màu): giá đóng cửa > giá mở cửa

• Thân nến màu đỏ (hoặc không tô màu): giá đóng cửa < giá mở cửa

Ứng dụng: Tương tự như ứng dụng của biểu đồ dạng then chắn.

Biểu đồ nến Doji (Doji) là một mô hình dạng nến được áp dụng rộng rãi trong giao dịch và phân tích. Giá đóng cửa và giá mở cửa gần như bằng nhau trong khoảng thời gian nhất định. Điều đó thường báo hiệu một mô hình đảo chiều ở cuối một xu hướng tăng hoặc xu hướng giảm dài.

Biểu đồ khối lượng giao dịch (Volume chart) thường được đặt dưới cùng những biểu đồ khác, thể hiện khối lượng giao dịch từng giai đoạn dưới dạng một đường thẳng đứng.

Ứng dụng: Khối lượng giao dịch được dùng để đánh giá sức mua/bán hoặc lòng tin của các bên mua và bên bán trong việc xác định giá của một chứng khoán.

Trong phân tích sức mạnh tương đối (relative strength analysis), nhà phân tích sẽ tính tỷ lệ giá đóng cửa của một tài sản với một giá trị tiêu chuẩn, thường là một chỉ số chứng khoán hoặc một tài sản tương đương, và biểu diễn tỷ lệ này trên một biểu đồ dạng đường.

 

1.5. Giải thích các ứng dụng của đường xu hướng, ngưỡng hỗ trợ, ngưỡng kháng cự.

1.5.1. Xu hướng

Xu hướng là một mô hình chuyển động dài hạn theo một hướng cụ thể. Xu hướng có thể đi lên, đi ngang, hoặc đi xuống.

 Đường biểu diễn xu hướng (Trendline) xác định:

• Xác định xu hướng đang tiếp tục hay đảo chiều.

• Nối các điểm giá thấp nhất (các đáy) tăng dần khi biểu diễn xu hướng tăng.

• Nối các điểm giá cao nhất (các đỉnh) giảm dần khi biểu diễn xu hướng giảm.

• Tình trạng phá ngưỡng (Breakout) xảy ra khi đường biểu diễn giá cắt ngang đường biểu diễn xu hướng một khoảng đáng kể.

Minh họa: Xu hướng tăng, xu hướng giảm, xu hướng đi ngang

Ngưỡng hỗ trợ (Support) là một khoảng giá thấp mà trong khoảng đó,  hoạt động mua vào sẽ ngăn giá giảm thêm.

Ngưỡng kháng cự (Resistance) là một khoảng giá cao mà trong khoảng đó, hoạt động bán ra sẽ ngăn giá tăng thêm.

Theo nguyên lý đảo cực (change in polarity principle), ngưỡng hỗ trợ một khi bị phá vỡ sẽ trở thành ngưỡng kháng cự và ngược lại.

 

2. Các mẫu biểu đồ phổ biến

2.1. Giải thích các mô hình giá phổ biến.

2.1.1. Mô hình giá đảo chiều

Mô hình vai - đầu - vai thuận (Head and shoulders) thể hiện rằng các nhu cầu thúc đẩy xu hướng tăng đang giảm dần, đặc biệt khi các đỉnh giá trong mô hình đi kèm với khối lượng giao dịch giảm.

Khi giá giảm qua khỏi đường viền cổ (neckline), xu hướng được dự đoán sẽ tiếp tục từ mức phá vỡ đó giảm xuống một khoảng bằng với kích thước của mô hình vai đầu vai.

Ứng dụng: Các nhà phân tích kỹ thuật thường sử dụng kích thước của mô hình vai-đầu-vai để dự đoán giá mục tiêu cho xu hướng giá giảm sau đó.

Giá mục tiêu = Đường viền cổ - (Đầu - Đường viền cổ)

Mô hình vai - đầu - vai nghịch (Inverse head and shoulders) dự đoán điểm kết thúc của một xu hướng giảm. Khi giá phá vỡ đường viền cổ, xu hướng giảm được dự đoán sẽ kết thúc và mô hình này báo hiệu thị trường tăng trưởng (bull market).

Ứng dụng: Các nhà phân tích kỹ thuật thường sử dụng mô hình vai - đầu - vai nghịch để tính toán mức giá tăng dự kiến.

Giá mục tiêu = Đường viền cổ + (Đường viền cổ - Đầu)

Mô hình hai đỉnh và ba đỉnh cho thấy các áp lực mua thúc đẩy xu hướng tăng đang giảm dần. Khi giá chạm đến ngưỡng kháng cự, xu hướng giảm được dự đoán sẽ diễn ra, khiến giá không thể tăng hơn được nữa.

Ứng dụng: Các nhà phân tích kỹ thuật thường sẽ sử dụng kích thước của mô hình hai đỉnh hoặc ba đỉnh để dự đoán giá mục tiêu của xu hướng giảm tiếp theo.

Mô hình hai đáy và ba đáy dự đoán điểm kết thúc của một xu hướng giảm. Khi giá phá vỡ đường viền cổ, điều này báo hiệu một thị trường tăng trưởng (bull market) và xu hướng giá giảm được kỳ vọng sẽ kết thúc.

Ứng dụng: Các nhà phân tích kỹ thuật thường sử dụng mô hình hai đáy và ba đáy để tính toán mức giá tăng dự kiến.

2.1.2. Mô hình giá tiếp tục

Mô hình tam giác (Triangle) được tạo thành khi giá chạm đến các đỉnh thấp hơn và các đáy cao hơn trong một khoảng thời gian nhất định. Có 3 dạng mô hình:

Mô hình tam giác tăng (Ascending triangles) được tạo thành bởi các đáy cao hơn và một ngưỡng kháng cự.

Mô hình tam giác cân (Symmetrical triangles) được tạo thành bởi các đáy cao hơn và các đỉnh thấp hơn.

Mô hình tam giác giảm (Descending triangles) được tạo thành bởi các đỉnh thấp hơn và một ngưỡng hỗ trợ.

Mô hình tam giác cho biết các áp lực mua và bán đang tạm thời gần bằng nhau, nhưng chúng không thể hiện sự thay đổi trong xu hướng.

Giả định rằng khi giá phá vỡ mô hình tam giác và xu hướng liền trước vẫn tiếp tục diễn ra → Các nhà phân tích kỹ thuật sử dụng khoảng cách giữa hai đường biểu diễn xu hướng tại thời điểm hình thành mô hình để xác định giá mục tiêu.

 

Mô hình chữ nhật (Rectangle pattern) được tạo thành bởi ngưỡng kháng cự và ngưỡng hỗ trợ, báo hiệu xu hướng đang tạm dừng. Giá sẽ di chuyển ra khỏi mô hình chữ nhật nếu phá ngưỡng.

Mô hình cờ và cờ đuôi nheo (Flags and Pennants) được tạo thành bởi các đường biểu diễn xu hướng song song nhau.

• Mô hình cờ và cờ đuôi nheo đưa ra kỳ vọng rằng xu hướng liền trước mô hình sẽ tiếp tục theo hướng đó khi mô hình kết thúc.

• Giá dự kiến sẽ thay đổi ít nhất bằng khoảng cách giá đã di chuyển từ khi bắt đầu xu hướng đến khi hình thành lá cờ hoặc cờ đuôi nheo.

3. Các chỉ báo kỹ thuật, phân tích liên thị trường

3.1. Giải thích các chỉ báo kỹ thuật phổ biến.

3.1.1. Chỉ báo dựa trên giá

Trung bình động (Moving average - MA) là đường biểu diễn trung bình giá đóng cửa của một chứng khoán trong khoảng thời gian nhất định.

• Trong xu hướng tăng, giá sẽ cao hơn đường trung bình động, và trong xu hướng giảm, giá sẽ thấp hơn đường trung bình động.

• Đường trung bình động thường được xem là ngưỡng hỗ trợ hoặc kháng cự.

Ứng dụng: Giúp các nhà phân tích dễ dàng xác định sự thay đổi trong xu hướng hơn vì các biến động trong ngắn hạn đã được loại bỏ khỏi đường biểu diễn.

Dải Bollinger (Bollinger bands) bao gồm một dải giữa (middle band), thường là một đường trung bình động, một dải trên (upper band), biểu thị đường trung bình động cộng một số độ lệch chuẩn và một dải dưới (lower band), là đường trung bình cộng trừ cho cùng số độ lệch chuẩn từ giá trung bình.

• Khi dải Bollinger mở rộng: khi biến động giá tăng.

• Khi dải Bollinger hẹp lại: khi biến động giá giảm.

 

3.1.2. Chỉ báo động lượng

Chỉ báo động lượng (Momentum Oscillators) là một nhóm các công cụ giúp nhà phân tích nhận biết khi thị trường có tình trạng dư mua (overbought) hoặc dư bán (oversold). Các chỉ báo này được xây dựng trên giá thị trường và được chuẩn hóa để chỉ “dao động” xung quanh một giá trị cho trước, thường là 0, hoặc giữa hai giá trị từ 0 đến 100.

 

Biểu đồ chỉ báo động lượng có thể được dùng để xác định tính hội tụ (convergence) hay tính phân kỳ (divergence) của chỉ báo với giá thị trường.

Các chỉ báo động lượng bao gồm:

3.1.3.   Chỉ báo không dựa vào giá

 

3.2. Mô tả nguyên lý của phân tích liên thị trường.

Phân tích liên thị trường (Intermarket analysis) là phân tích mối quan hệ tương giao giữa các giá trị thị trường của các loại tài sản chính, như cổ phiếu, trái phiếu, hàng hóa, và tiền tệ.

Bằng việc phân tích liên thị trường, nhà đầu tư có thể:

• Áp dụng phân tích sức mạnh tương đối (relative strength analysis) để xác định tài sản nào trong các lớp tài sản đang vượt trội hơn.

• So sánh hiệu suất tương đối của các lĩnh vực thị trường chứng khoán, hoặc các ngành công nghiệp, và của nhiều thị trường quốc tế khác.

Phân tích sức mạnh tương đối của Trái phiếu chính phủ 10 năm và
chỉ số S&P 500, giai đoạn 1999-2010

 

3.3. Giải thích cách áp dụng phân tích kỹ thuật vào quản lý danh mục đầu tư.

Phân tích kỹ thuật có thể được dùng để bổ trợ phân tích cơ bản bằng những cách sau:

• Cách tiếp cận từ trên xuống: Dùng phân tích kỹ thuật để xác định thị trường và những ngành vượt trội hơn so với thị trường và ngành khác.

• Cách tiếp cận từ dưới lên: Dùng phân tích kỹ thuật để lựa chọn những công cụ đầu tư theo bộ tiêu chí đã được xác định trước.