[TX/F6: Dạng bài tập điển hình] Chapter 2: CIT - Bài tập về tính thuế TNDN từ hoạt động chuyển nhượng vốn và hoạt động chuyển nhượng bất động sản

Bài viết nhắc lại một số lý thuyết cần nhớ và hướng dẫn phương pháp giải các dạng bài tập liên quan đến tính thuế TNDN từ hoạt động chuyển nhượng vốn và từ hoạt động chuyển nhượng bất động sản

1. Dạng bài về thu nhập chuyển nhượng vốn (transfer of capital income)

Về cơ sở pháp lý, thu nhập từ chuyển nhượng vốn được quy định tại chương IV thông tư 78 2014/TT-BTC

Một số lý thuyết cần lưu ý:

• Công thức tính thuế TNDN phải nộp từ hoạt động chuyển nhượng vốn:

Thuế TNDN phải nộp = thu nhập tính thuế x 20%

= (giá chuyển nhượng – giá mua phần vốn chuyển nhượng – chi phí chuyển nhượng) x 20%

Trong đó:

• • Giá chuyển nhượng được xác định tại thời điểm chuyển nhượng (cũng là thời điểm tính thuế TNDN). Giá chuyển nhượng được xác định là toàn bộ giá theo hợp đồng, bất kể đã thanh toán hay chưa.
  • Giá mua phần vốn chuyển nhượng được xác định như sau:
    • Nếu vốn chuyển nhượng là phần vốn góp thành lập doanh nghiệp thì giá mua là giá trị vốn xác định theo sổ sách tại thời điểm góp vốn.
    • Nếu vốn chuyển nhượng là do mua lại thì giá mua phần vốn chuyển nhượng được xác định là giá trị vốn tại thời điểm mua.
• Trường hợp doanh nghiệp chuyển nhượng vốn bằng ngoại tệ, nhưng doanh nghiệp đó lại hạch toán bằng VND thì phải quy đổi giá chuyển nhượng từ ngoại tệ sang VND theo tỷ giá mua ngoại tệ của ngân hàng Nhà nước tại thời điểm chuyển nhượng.
• Đơn vị nhận chuyển nhượng vốn thông thường sẽ thay mặt đơn vị chuyển nhượng kê khai, tính nộp thuế TNDN phải nộp trên phần vốn chuyển nhượng.

BÀI TẬP VÍ DỤ: (Nguồn: Past exam Tax VNM ACCA )

Bài 1: Kỳ thi July 2018

IVX Co is the parent company of a group of companies operating in diversified industries. IVX Co contributes capital to companies in the group and participates in their operations management, and undertakes financial investments by purchasing and selling shares in the group companies. During 2017, IVX Co completed the following transactions:

(1) On 31 March 2017, IVX Co sold its entire 40% capital contribution in IVX-TCL Ltd, a joint venture limited liability company between IVX Co and TCL (a foreign company), to TCL for USD6 million. The exchange rate on 31 March 2017 was VND22,800–22,810 (i.e. the bank is buying and selling 1USD at VND22,800 and VND22,810, respectively). At the time of the capital transfer, IVX-TCL Ltd was using VND as its functional currency for book-keeping purposes.

The joint venture was set up with a total capital contribution of USD10 million in February 2008 when the exchange rate was VND16,000 for 1USD. The capital contribution in the joint venture remained unchanged up to the date of sale, and the audited financial statements of IVX-TCL Ltd as at 31 March 2017 showed the capital contribution using the exchange rate at the time of contribution.

(2) In October 2017, IVX Co sold 60% of the total shares of IVS JSC (equivalent to 80% of its total shareholding) to BIH Co, a foreign investor, for VND150 billion. IVS JSC was established in 2015 as a joint stock company with a share capital of VND100 billion, of which IVX Co contributed 45% at par value. In January 2017, IVX Co purchased an additional 30% of the shares in IVS JSC, for VND70 billion. BIH Co settled VND50 billion of the purchase price in October 2017, and the remaining VND100 billion in March 2018, together with late payment interest of VND6 billion.

IVX Co incurred transfer expenses of VND200 million and VND150 million (supported by proper documents) for the transfer of the capital in IVX-TCL Ltd and the shares in IVS JSC, respectively. IVX Co obtained written confirmation from the tax authorities to apply the first-in-first-out (FIFO) mechanism for determining the historical cost of the IVS JSC shares.

Required:

(a) Calculate (in VND millions) the CIT liabilities to be declared by IVX Co for the transfer of the IVX-TCL Ltd capital contribution in 2017.

(b) Calculate (in VND millions) the CIT liabilities to be declared by IVX Co for the transfer of the IVS JSC shares in 2017

Yêu cầu đề bài:

• Tính thuế TNDN đối với thu nhập từ chuyển nhượng vốn góp TCL (vốn chuyển nhượng là vốn góp thành lập doanh nghiệp)
• Tính thuế TNDN đối với thu nhập từ chuyển nhượng vốn góp IVS (vốn chuyển nhượng là vốn góp mua lại)

Hướng dẫn giải:

Đối với các dạng bài tập yêu cầu tính thuế TNDN đối với thu nhập từ chuyển nhượng vốn, dựa trên công thức đã nhắc lại ở phần lý thuyết:

        Thuế TNDN phải nộp = thu nhập tính thuế x 20%

        = (giá chuyển nhượng – giá mua phần vốn chuyển nhượng – chi phí chuyển nhượng) x 20%

Sau đó chúng ta đi xác định chi tiết các yếu tố cấu thành trong công thức, cụ thể các bước xác định như sau:

Tính thuế TNDN đối với thu nhập từ chuyển nhượng vốn góp TCL

Bước 1: Xác định giá chuyển nhượng

• Giá chuyển nhượng được xác định là giá tại thời điểm chuyển nhượng: 6 triệu USD
• Tỷ giá quy đổi được xác định là tỷ mua USD của ngân hàng: 22.800 VND/USD

=> Giá chuyển nhượng = 6 x 22.800 = 136,8 tỷ VND

Bước 2: Xác định giá mua vốn góp

• Tỷ lệ sở hữu của IVX là 40% vốn cổ phần
• Giá mua vốn góp được xác định là giá trên sổ sách tại thời điểm góp vốn: 40% của 10 triệu USD
• Tỷ giá quy đổi được xác định là tỷ giá tại thời điểm góp vốn: 16.000 VND/USD

=> Giá mua vốn góp = 40% x 10 x 16.000 = 64 tỷ VND

Bước 3: Xác định chi phí chuyển nhượng

Chi phí chuyển nhượng là 200 triệu VND

Bước 4: Xác định thuế TNDN phải nộp

Thuế TNDN phải nộp = (giá chuyển nhượng – giá mua vốn góp – chi phí chuyển nhượng) x 20%

                                      = (136,8 tỷ - 64 tỷ - 200 triệu) x 20% = 14,52 tỷ VND

Vậy thuế TNDN đối với thu nhập từ chuyển nhượng vốn góp TCL là 14,52 tỷ VND

Tính thuế TNDN đối với thu nhập từ chuyển nhượng vốn góp IVS

Bước 1: Xác định giá chuyển nhượng

• Thu nhập tính thuế trong công thức được xác định bởi toàn bộ giá chuyển nhượng theo hợp đồng, bất kể giá chuyển nhượng đã được thanh toán hay chưa
• Giá chuyển nhượng = 150 tỷ VND

Bước 2: Xác định giá mua vốn góp

Ta cá các dữ kiện sau:

• Tại thời điểm thành lập IVS năm 2015, IVX góp vốn 45% cổ phần vào IVS
• 1/2017, IVX tiếp tục góp 30% cổ phần vào IVS
• 10/2017, IVS bán 60% số vốn cổ phần có tại IVS (tất cả số vốn mà IVX có tại IVS)
  => Do IVN xác định giá gốc cổ phần đem bán theo phương pháp FIFO (cổ phần mua trước thì sẽ bán trước), nên 60% cổ phần IVS đem bán bao gồm: 45% cổ phần ở lần góp vốn đầu tiên (thời điểm thành lập) và 15% cổ phần ở lần mua thêm (1/2017). Trong đó:
  
  • Giá mua 45% cổ phần ban đầu = 45% x 100 = 45 tỷ VND
  • Giá mua 15% cổ phần ở lần mua thêm = 70/30% x 15% = 35 tỷ VND

Do đó: Giá mua vốn góp = 45 + 35 = 80 tỷ VND

Bước 3: Xác định chi phí chuyển nhượng

    Chi phí chuyển nhượng = 150 triệu VND

Phần phạt trả muộn của BIH không nằm trong phần thu nhập chịu thuế TNDN

Bước 4: Xác định thuế TNDN phải nộp

Thuế TNDN phải nộp = (giá chuyển nhượng – giá mua vốn góp – chi phí chuyển nhượng) x 20%

                                      = (150 tỷ - 80 tỷ - 150 triệu) x 20% = 13,97 tỷ VND

Vậy thuế TNDN đối với thu nhập từ chuyển nhượng vốn góp IVS là 13,97tỷ VND

Bài 2: Kỳ thi July 2020

SVN Co, a limited liability company incorporated in Vietnam, is a joint venture of FHC, a company incorporated in Thailand, with SFF Co, a company incorporated in Vietnam. FHC contributed 80% of the capital of SVN Co. FHC Co is the 100% subsidiary of GUP Co, a company incorporated in the British Virgin Islands (BVI). In 2019, GUP Co decided to restructure the group, which involved FHC Co transferring its entire shareholding in SVN Co to GUP Co, so that GUP now directly holds the investment in SVN Co.

As the above transactions was an intra-group transfer and as there was no valuation available for determining the market value of SVN Co, GUP instructed FHC Co to transfer the capital of SVN at the same USD amount as its original capital contribution to SVN Co to ensure that no capital gain would arise in USD. The exchange rate at the time of transfer was VND 23,500 to USD 1.

SVN Co’s functional currency is VND. An extract from SVN Co’s prepared financial statements, as at the transfer date, is as follows:

	VND million
Share capital (equivalent to USD 25 million)	500,000
Retained earnings	750,000
Equity	1,250,000

 

Required:

(a) Determine the corporate income tax (CIT) liability arising on the transfer of the capital contribution in SVN Co from FHC Co to GUP Co, on the assumption that the tax authorities in Vietnam accept the transfer price as requested by GUP Co.

(b) On the assumption that the tax authorities in Vietnam do not accept the transfer price as requested by GUP Co, estimate the potential CIT liability which the tax authorities can impose in relation to the transfer based on the information provided.

Yêu cầu đề bài:

Xác định thuế TNDN phải nộp đối với hoạt động chuyển nhượng góp vốn ở SVN từ FHC cho GUP trong 2 trường hợp:

• Cơ quan thuế chấp nhận giá chuyển nhượng yêu cầu bởi GUP
• Cơ quan thuế không chấp nhận giá chuyển nhượng yêu cầu bởi GUP

Lưu ý trước khi làm bài:

Dạng bài tính thuế thu nhập doanh nghiệp từ hoạt động chuyển nhượng vốn như trong ví dụ này xuất hiện nhiều đối tượng có mối quan hệ với nhau, bao gồm cả quan hệ về mặt sở hữu và quan hệ trong giao dịch chuyển nhượng. Các mối quan hệ ấy được thể hiện như sau:

Theo như sơ đồ trên và theo các dữ kiện ở đề bài, xuất hiện nhiều mối quan hệ như : “sở hữu trực tiếp/ gián tiếp”, “công ty mẹ sở hữu 100% công ty con”,…

Nhìn vào sơ đồ ta thấy:

• Trước khi thực hiện chuyển nhượng vốn: FHC sở hữu trực tiếp 80% vốn của SVN, và GUP sở hữu trực tiếp 100% vốn của FHC
• Sau khi thực hiện chuyển nhượng vốn: FHC chuyển nhượng toàn bộ 80% vốn SVN cho GUP, và GUP sẽ thành chủ sở hữu trực tiếp 80% vốn của SVN

Khi đó, FHC sẽ phát sinh thu nhập từ chuyển nhượng vốn từ hoạt động chuyển nhượng 80% vốn của SVN cho GUP.

Thông thường, đối với các dạng bài tập mà đề bài cho nhiều công ty trong các mối quan hệ sở hữu khác nhau, thì ta sẽ xác định mối liên quan giữa các công ty (với mục đích xác định phần trăm vốn góp) và xác định phần thu nhập phát sinh để phục vụ cho mục đích tính thuế TNDN.

Đối với bài tập này, yêu cầu đề bài là xác định thuế TNDN phải nộp từ hoạt động chuyển nhượng vốn. Theo nguyên tắc, “phát sinh thu nhập thì sẽ phát sinh thuế TNDN phải nộp”, sau khi xác định được mối quan hệ giữa các công ty, ta sẽ tập trung xác định nguồn hình thành thu nhập.

Cụ thể, thu nhập từ hoạt động chuyển nhượng vốn SVN từ FHC sang GUP trên phát sinh do chênh lệch giữa:

• Giá mua/ giá góp vốn vào SVN của FHC
• Giá bán SVN của FHC

Trường hợp 1: Cơ quan thuế chấp nhận giá chuyển nhượng yêu cầu bởi GUP

Như đã lưu ý ở trên, ta sẽ tập trung xác định nguồn hình thành thu nhập. Và nếu bỏ qua các yếu tố về mối quan hệ, ta sẽ thực hiện giải bải tập trên như bài tập chuyển nhượng vốn thông thường. Cụ thể làm theo các bước sau:

Bước 1: Xác định giá chuyển nhượng

• Giá chuyển nhượng được xác định là giá tại thời điểm chuyển nhượng
• Giá chuyển nhượng (được cơ quan thuế chấp nhận) do GUP yêu cầu là giá gốc lúc mua tính theo đồng USD
• Do SVN sử dụng đồng VND nên giá chuyển nhượng và giá mua được quy đổi theo đồng VND
• Tỷ giá được sử dụng ở thời điểm chuyển nhượng đề bài cho là 23,500 VND/ USD
  => Giá chuyển nhượng (VND)

                                   = giá chuyển nhượng (USD) x tỷ giá tại ngày chuyển nhượng

                                    = giá gốc FHC góp vốn (USD) x tỷ giá ngày chuyển nhượng

                                    = tổng giá trị vốn cổ phần của SVN (USD) x % FHC sở hữu x tỷ giá

                                    = 25 triệu USD x 80% x 23,500 = 470,000 triệu VND

Bước 2: Xác định giá mua vốn góp

Đề bài đã cho sẵn dữ kiện ở bảng

         => Giá mua vốn góp (VND) = tổng giá trị vốn cổ phần của SVN (VND) x % FHC sở hữu

                                                      = 500,000 x 80% = 400,000 triệu VND

Bước 3: Xác định chi phí chuyển nhượng có liên quan

Giao dịch chuyển nhượng vốn góp trong bài này không phát sinh chi phí

Bước 4: Xác định thuế TNDN phải nộp

Thuế TNDN phải nộp = (giá chuyển nhượng – giá mua vốn góp) x 20%

                                      = (4700,000 – 400,000) x 20% = 14,000 triệu VND

Vậy, trong trường hợp cơ quan thuế chấp nhận giá chuyển nhượng yêu cầu bởi GUP, thuế TNDN phải nộp đối với hoạt động chuyển nhượng vốn này là 14,000 triệu VND

Trường hợp 2: Cơ quan thuế không chấp nhận giá chuyển nhượng yêu cầu bởi GUP

Theo quy định tại điểm a, khoản 2, điều 14 thông tư 78 2014/TT-BTC, trong trường hợp cơ quan thuế không chấp nhận giá chuyển nhượng như yêu cầu của GUP, thì cơ quan thuế sẽ ấn định giá chuyển nhượng là giá trị toàn bộ doanh nghiệp tương ứng với tỷ lệ góp vốn

• Giá chuyển nhượng (VND) = tổng giá trị công ty SVN (VND)x % FHC sở hữu

                                                   = 1,250,000 x 80% = 1,000,000 triệu VND

• Giá mua vốn góp không thay đổi = 400,000 triệu VND
• Thuế TNDN phải nộp = (giá chuyển nhượng – giá mua vốn góp) x 20%

                                         = (1,000,000 – 400,000) x 20% = 120,000 triệu VND

Vậy, trong trường hợp cơ quan thuế không chấp nhận giá chuyển nhượng yêu cầu bởi GUP, thuế TNDN phải nộp đối với hoạt động chuyển nhượng vốn này là 120,000 triệu VND.

2. Dạng bài về thu nhập chuyển nhượng bất động sản (transfer of real estate income)

Về cơ sở pháp lý, thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản được quy định tại chương V thông tư 78 2014/TT-BTC

Một số lý thuyết cần nhớ:

• Tương tự thu nhập chuyển nhượng vốn, chỉ được bù trừ lỗ từ hoạt động chuyển nhượng bất động sản với lãi của hoạt động kinh doanh còn điều ngược lại thì không. Và thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản không được hưởng ưu đãi thuế.
• Công thức tính thuế TNDN phải nộp từ hoạt động chuyển nhượng bất động sản:

BÀI TẬP VÍ DỤ: (Nguồn: Past exam Tax VNM ACCA )

Bài 1: Kỳ thi December 2015

RETRA Co, a company specialising in developing real estate projects, has an apartment and villa development project in the centre of Hanoi, which is expected to be completed in 2018. The estimated total revenue and profits from this project are VND2,000 billion and VND300 billion, respectively. RETRA Co has been collecting money in advance from customers and in 2014 the total proceeds received were VND200 billion, on which provisional tax of 1% was duly paid on receipt.

Required:

Calculate the amount of corporate income tax (CIT) liability regarding the project of RETRA in fiscal year 2014.

Yêu cầu đề bài:

Xác định thuế TNDN phải nộp đối với RETRA trong năm tính thuế 2014.

Hướng dẫn giải:

Bước 1: Xác định công thức tính thuế TNDN

Đối với tính thuế TNDN của hoạt động chuyển nhượng bất động sản, do công thức tính thuế là khác nhau giữa: thu nhập chuyển nhượng bất động sản được nhận khi đã hoàn thành bàn giao  & thu nhập được nhận theo dạng tiền ứng trước (chưa hoàn thành bàn giao bất động sản).

Do đó, việc đầu tiên các bạn cần làm đó là xác định thu nhập mà doanh nghiệp nhận được theo trường hợp nào.

Đối với bài tập này, thu nhập mà RETRA được nhận từ dự án bất động sản này theo dạng tiền ứng trước từ khách hàng (dự án bất động sản chưa được hoàn thành bàn giao).

Do đề bài không có dữ kiện về các chi phí liên quan tương ứng với thu nhập nhận được nên thuế TNDN tạm nộp từ thu nhập này được xác định theo công thức:

Thuế TNDN tạm nộp = tiền ứng trước nhận được x 1%

Bước 2: Xác định thuế TNDN phải nộp

Tiền ứng trước nhận được theo đề bài đã cho là 200 triệu VND

Do đó, thuế TNDN tạm nộp = 200 x 1% = 2 triệu VND

Vậy số thuế TNDN tạm nộp trong năm 2014 đối với thu nhập từ tiền ứng trước khách hàng là 2 triệu VND

 

Author: Bui Tuan

Reviewed by: Linh Tran