[Tổng hợp các kiến thức cơ bản] Reading 19: Hoạch định ngân sách vốn đầu tư (Capital Budgeting)

Tổng hợp các kiến thức quan trọng, cần lưu ý khi học Reading 19 trong chương trình CFA level 2

1.   Tổng quan về hoạch định ngân sách vốn đầu tư

Hoạch định ngân sách vốn đầu tư là quy trình công ty đưa ra quyết định về các dự án vốn – các dự án kéo dài từ 1 năm trở lên.

Dự án vốn được chia thành 6 loại:

2.   Nguyên tắc hoạch định ngân sách vốn đầu tư

Các nguyên tắc hoạch định chính sách vốn đầu tư bao gồm:

• Quyết định dựa trên dòng tiền, không dựa trên lợi nhuận kế toán
• Dòng tiền được tính dựa trên chi phí cơ hội
• Thời điểm phát sinh dòng tiền là một yếu tố quan trọng
• Dòng tiền được phân tích dựa trên cơ sở sau thuế
• Chi phí tài chính được phản ánh qua tỷ suất lợi nhuận yêu cầu của dự án

Nội dung chi tiết các nguyên tắc được trình bày ở Reading 32, CFA Level 1 (Đọc thêm tại trang 50 Curriculum 2020 Level 1 Volume 4).

3.   Ảnh hưởng của việc lựa chọn phương pháp khấu hao đến hoạch định chính sách vốn đầu tư

3.1.      Giới thiệu phương pháp khấu hao MACRS

Ngoài phương pháp khấu hao đường thẳng được sử dụng cho báo cáo tài chính, ở một số nước còn sử dụng phương pháp MACRS (Modified Accelerated Cost Recovery System) cho mục đích thuế và mục tiêu hoạch định chính sách đầu tư.

Ở phương pháp MACRS, tài sản được xếp vào loại tuổi thọ 3, 5, 7, 10 năm. Tỉ lệ khấu hao được tính giống với phương pháp khấu hao theo số dư giảm dần có điều chỉnh với hệ số bằng 2. Phương pháp này giả sử rằng tài sản được đưa vào sử dụng ở giữa năm đầu tiên (half-year convention).

Cụ thể tỉ lệ khấu hao từng kì như sau:

Lấy ví dụ với tài sản có tuổi thọ 5 năm. Tỉ lệ khấu hao hàng năm là 2 *1/5 = 40% (tỉ lệ khấu hao nhanh với hệ số bằng 2).

• Tỉ lệ khấu hao năm đầu tiên = ½ x 40% = 20% do giả sử tài sản được sử dụng vào giữa năm đầu tiên nên chỉ trích khấu hao cho nửa năm.
• Tỉ lệ khấu hao năm thứ 2 = 40% x (100% – 20%) = 32%
• Tỉ lệ khấu hao năm thứ 3 = 40% x (100% – 20% – 32%) = 19.20%
• Tỉ lệ khấu hao năm thứ 4 = 40% x (100% – 20% – 32% – 19.20%) = 11.52%
• Đối với năm thứ 5, tỉ lệ khấu hao xác định theo cách trên = 6.91% (=40% x (100% – 20% – 32% – 19.20% – 11.52%)) < mức khấu hao bình quân giữa giá trị còn lại và số năm sử dụng của tài sản = 11.52% (= (100% – 20% – 32% – 19.20% – 11.52%) / 1.5) nên từ năm thứ 5 sẽ chuyển thành khấu hao theo phương pháp đường thẳng với tỉ lệ khấu hao 11.52% 1 năm.
• Tỉ lệ khấu hao năm thứ 6 = ½ x 11.52% = 5.76% do giả định tài sản được sử dụng vào giữa năm đầu tiên

Nhận xét:

So với phương pháp khấu hao đường thẳng, khi sử dụng phương pháp MACRS tỉ lệ khấu hao ở những năm đầu sẽ lớn hơn ở những năm đầu tiên nhưng nhỏ hơn ở những năm tiếp theo.

3.2.      Ảnh hưởng của việc lựa chọn phương pháp khấu hao đến hoạch định chính sách đầu tư

Để phân tích Ảnh hưởng của việc lựa chọn phương pháp khấu hao đến hoạch định chính sách đầu tư, ta sẽ so sánh ảnh hưởng của việc lựa phương pháp khấu hao đến NPV.

NPV sẽ được tính từ dòng tiền gia tăng (incremental cash flows) từng kì chiết khấu về thời điểm hiện tại. Dòng tiền gia tăng chia thành 3 loại:

Chi phí khấu hao sẽ ảnh hưởng đến dòng tiền hoạt động hàng năm của doanh nghiệp. Theo công thức CF = (S – C)(1 – T) + (TD) khi khấu hao càng lớn dòng tiền hoạt động hàng năm càng lớn. Chính vì vậy, việc sử dụng phương pháp khấu hao MACRS sẽ khiến dòng tiền hoạt động hàng năm của doanh nghiệp lớn hơn ở các năm đầu so với phương pháp khấu hao đường thẳng, dẫn đến khi chiết khấu về thời điểm hiện tại ta được NPV lớn hơn.

Ví dụ: Phân tích dự án và ảnh hưởng của phương pháp khấu hao đến hoạch định chính sách đầu tư

Công ty Mayco muốn mở rộng nhà máy phục vụ cho sản xuất của công ty. Hiện tại, Mayco có thể mua một mảnh đất sẵn có với giá 25,000$. Trang thiết bị cần thiết cho nhà máy tốn 175,000$, bao gồm chi phí lắp đặt. Trang thiết bị được tính khấu hao theo phương pháp MACRS trong thời gian 3 năm còn mảnh đất không khấu hao. Ngoài ra, dự án còn cần một khoản đầu tư ban đầu 30,000$ vào vốn lưu động ròng. Khoản đầu tư này diễn ra vào cùng thời điểm với việc mua tòa nhà và máy móc.

Doanh thu hàng năm là 220,000$. Bộ phận sản xuất ước tính rằng chi phí sản xuất chung là 90,000$ 1 năm. Thuế suất 40% và chi phí sử dụng vốn là 10%.

Ước tính dự án có dòng đời 5 năm. Vào thời điểm kết thúc, đất đai và máy móc dự kiến có tổng giá trị thị trường là 50,000$ và tổng giá trị sổ sách là 25,000$.

Yêu cầu:

I. So sánh ảnh hưởng của phương pháp MACRS và phương pháp khấu hao đường thẳng đến NPV và IRR
II. Xác định có nên chấp nhận dự án này sử dụng phân tích NPV.

Bài giải:

Bảng 19.1: Dòng tiền thu được hàng năm từ dự án (Đơn vị: $)

Nếu sử dụng phương pháp đường thẳng, ta có dòng tiền hoạt động hàng năm:

CF = (S – C)(1 – T) + (TD) = (220,000 – 90,000)(1 - 40%) + 40% x = 92,000

 ⇒  IRR = 32.7%

Kết luận:

Việc sử dụng phương pháp MACRS thay vì phương pháp đường thẳng khiến khấu hao lớn hơn vào những năm 1, 2 và nhỏ hơn vào những năm 3, 4, 5. Điều này dẫn đến lợi nhuận trước thuế ở năm 1 và 2 giảm, thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp giảm, từ đó dòng tiền hoạt động hàng năm tăng (ngược lại ở các năm 3, 4, 5). Về tổng thể, điều này làm cho NPV tăng (từ 162,127 lên 167,403) và IRR tăng (từ 32.7% lên 34.74%).

Vì NPV > 0 và IRR > 12% nên Mayco nên chấp nhận dự án này.

Working 1: Chi phí khấu hao được tính dựa trên phương pháp MACRS, cụ thể:

Working 2:

Chú ý: 3 loại dòng tiền của dự án thay thế có sự khác biệt so với các loại dự án khác do công ty vừa mua mới, vừa bán tài sản cũ. Khi tính toán, chúng ta cần:

• Phản ánh doanh thu từ việc bán tài sản cũ vào chi phí đầu tư ban đầu:

• Dòng tiền hoạt động hàng năm được tính bằng dòng tiền hoạt động từ tài sản mới trừ đi dòng tiền hoạt động từ tài sản cũ:

• Phản ánh doanh thu từ việc bán tài sản cũ dòng tiền kết thúc dự án

4.   Ảnh hưởng của tỉ lệ lạm phát đến hoạch định chính sách vốn đầu tư

Khi xét đến ảnh hưởng của lạm phát đến hoạch định chính sách vốn đầu tư, nhà đầu tư cần quan tâm:

• Phân tích dòng tiền danh nghĩa hay dòng tiền thực tế: Dòng tiền danh nghĩa có ảnh hưởng bởi lạm phát, còn dòng tiền thực tế thì không.
• Sự thay đổi của lạm phát ảnh hưởng đến khả năng sinh lời của dự án: Nếu tỉ lệ lạm phát cao hơn dự tính, dòng tiền tương lai của dự án sẽ giảm và giá trị của dự án sẽ tăng và ngược lại.
• Sự thay đổi của lạm phát ảnh hưởng đến lá chắn thuế từ khấu hao: Nếu tỉ lệ lạm phát cao hơn dự tính, chi phí thuế của doanh nghiệp sẽ tăng bởi lá chắn thuế bằng khấu hao đã bị giảm giá trị. Điều này là do phí khấu hao, dựa trên giá mua của tài sản, sẽ thấp hơn nếu được tính toán lại ở mức giá đã bị ảnh hưởng bởi lạm phát.
• Sự thay đổi của lạm phát làm giảm giá trị các khoản thanh toán cho trái chủ: Trái chủ nhận được các khoản thanh toán cố định nên khoản thanh toán này sẽ có giá trị thực tế thấp hơn khi lạm phát gia tăng.
• Sự thay đổi của lạm phát có thể ảnh hưởng khác nhau đến doanh thu và chi phí: Nếu giá hàng hóa thay đổi ở mức tỷ lệ khác với giá đầu vào được sử dụng để tạo ra những hàng hóa đó, giá sau thuế của công ty dòng tiền có thể tốt hơn hoặc xấu hơn dự kiến.

5.   Đánh giá dự án vốn và xác định dự án vốn tối ưu

5.1.      Trường hợp các dự án loại trừ lẫn nhau với dòng đời khác nhau

Có thể tiếp cận theo hai phương pháp

5.2.      Trường hợp lựa chọn dựa án trong điều kiện giới hạn vốn đầu tư

Phân bổ vốn là việc phân bổ một lượng vốn cố định giữa các các dự án có sẵn sẽ tối đa hóa tài sản của cổ đông trong điều kiện giới hạn về vốn.

6.   Thu nhập kế toán và thu nhập kinh tế trong hoạch định chính sách đầu tư

Nếu bạn cần thêm thông tin, đừng quên liên hệ với chúng tôi: